آبی تیره

یادداشتها و اندیشه های محمد رضا عابدی شاهرودی / کانون گفتگوی آبی تیره

آبی تیره

یادداشتها و اندیشه های محمد رضا عابدی شاهرودی / کانون گفتگوی آبی تیره

وقتی که شیطان از حقیقت می گوید

 اگر همه چیز بر عکس شود، چه خواهد شد!؟ اگر جاى همه چیز با هم عوض شود، چه خواهد شد!؟ این در واقع، ایده اولیه و اصلىِ شکل‏گیرى آیه‏هاى مسخ بود. دومین قسمت از سه گانه تاریکى بعد از کتاب شیطان، اما ماجراهاى آن به پیش از کتاب شیطان مى‏پردازد.

  

 اگر همه خوبى‏ها را یکجا جمع کنیم و همه را بر عکس کنیم، چه خواهد شد!؟ اگر به جاى خوبى گفتیم بدى و به جاى خیر گفتیم شر، چه خواهد شد!؟ یعنى در واقع، جاى خوبى و بدى را با هم عوض کنیم، جاى خیر را با شر، شب را با روز، روشنایى را با تاریکى و حتى آدم را با شیطان. 

 

 آیه‏هاى مسخ (که از نامش هم بر مى‏آید) همه چیز را به گونه مسخ شده نشان مى‏دهد. مسخِ حقیقت. اگر حقیقت را مسخ کنیم و بخواهیم که باز هم حقیقت بماند، چه خواهد شد!؟ پس نکته اصلى این نیست که فقط حقیقت را مسخ کنیم، بلکه این است که در انتها، مجدداً آن را به عنوان حقیقت نشان بدهیم. 

 

 هنگامى که در حیطه هنر یا آرت سخن مى‏گوییم، توجه به این نکته ضرورى است که منظور و مقصود از هنر (یا آرت) هر چیزى است که بتواند فضا به وجود آورد. (البته این تعریفِ نگارنده مى‏باشد) و ثمره به دست آوردنِ فضایى است که بتوان در آن زندگى کرد، اینکه مى‏توان به همه چیز از زاویه دیدهاى مختلف و متفاوت نگریست. مى‏توان هر چیزى را به چند گونه نگریست و دید. 

 اما نکته بعدى ثمره چنین کارى است. اگر بتوانیم به چنین فضایى برسیم که بتواند حتى یک مرحله از پرسپکتیوِ ذهنى (که در زندگىِ نفسانى در حصارِ آن هستیم) بگذرد، مى‏توان به عاملى رسید که به راستى (به نظر من) سراسرِ هنر (یا آرت) به خاطرِ آن بنا مى‏شود. و آن عامل چیزى نیست به جز شوک. 

 

 شوک براى بیدار شدن، شوک براى زنده شدن. شاید ما خوابیده باشیم و خودمان خبر نداریم که ماندن در یک زاویه دید براى همیشه، ما را به خواب مى‏برد. حالا عاملى لازم است تا ما بیدار شویم. شاید ما مُرده باشیم و خودمان خبر نداریم که ماندن در یک زوایه دید براى همیشه، ما را مى‏میراند. حالا عاملى لازم است تا ما زنده شویم. 

 

 شوک همان عاملى است که ما را بیدار و زنده مى‏کند. همان عاملى که باعث مى‏شود ما دوباره بتوانیم نفس بکِشیم، حتى اگر نفسِمان آغشته به شعله‏هاى آتش باشد. 

 

 آیه‏هاى مسخ یک فضاى شیطانى به وجود مى‏آورد که مى‏توان در آن زندگى کرد. مى‏توان به هر کسى که خواست نزدیک شد. مهمتر اینکه مى‏توان به همه چیز از چند زاویه نگریست. مى‏توان جاى هر چیزى را عوض کرد. بنابراین به شما شوک وارد خواهد کرد وقتى که شیطان را ببینید که به جاى خودتان ایستاده است و خودتان را ببینید که به جاى شیطان ایستاده‏اید. تا زمانى که دیگر نتوانید میان شیطان و خودتان تمایزى قائل شوید. اینکه این بار شما دروغ بگویید و شیطان حقیقت را. 

 

 و مى‏دانید، هیچ چیزى از این هراس‏انگیزتر نیست. اینکه زمانى بیاید و شیطان از حقیقت بگوید.